wipwatermolen.
Molen virus.
Bestaat dat, een molenvirus? Kun je daar echt mee besmet raken? En is daar een medicijn tegen?
Ik kreeg het in mijn bolle hoofd om nog maar weer eens een molen na te bouwen. Een wipwatermolen, welteverstaan.
Een mens mag zo nu en dan wel eens wat geks doen, toch?
Na lang en aandachtig zoeken op het wereldwijdeweb vond ik natuurlijk de nodige gegevens. Zelfs een redelijke bouw tekening.
En bij de bouwmarkt kocht ik de afvalaanbieding van een aantal latten in vele soorten en maten. Voor weinig geld bouw ik dan een complete molen.
Wat er wipperig aan die watermolen is weet ik ook niet, maar het heet nu eenmaal zo.
 |
| zoiets dus. |
Zo ben ik dus nu tussen alle andere drukke werkzaamheden door ijverig bezig om een soort van wipwatermolen in elkaar te knutselen. Het begin van een onderstel is in de maak.
Ook bij dit project geldt weer dat er behoorlijk diep moet worden nagedacht hoe ik een en ander in elkaar moet zetten. Rechte en haakse hoeken is makkelijk te doen, maar bij dit onderstel is alles schots en scheef. Dat vergt denkwerk, rekenwerk en tekenwerk. En handwerk natuurlijk.
Ga er maar aan staan, dus !
Mijn toekomstige wipwatermolen krijgt langzaam enige vorm.
Maar denk niet dat het allemaal makkelijk is. Ik probeer hier het grote bovenkamwiel te berekenen en uit te tekenen.
Het moet allemaal kloppen met de hartafstanden van de kammen, anders grijpt het niet goed in elkaar en loopt alles vast.
En dat kunnen we niet hebben!
.....oud gedaan. Het zal zo'n 60 jaar geleden zijn dat ik voor het eerst achter een draaibank stond. Dat was op de aloude ambachtsschool die toen al technische school genoemd mocht worden. Ik had in die tijd nog een hoop te leren.
Niet dat ik in de loop van de jaren veel met die draaibank kennis heb gedaan, (het lot voerde me een andere richting op) maar het blijkt toch dat opgedane ervaringen nog lang in het geheugen blijven hangen.
Ik mocht de misschien ook wel 60 jaar oude machine van Wilco gebruiken om enige draai werkzaamheden uit te voeren voor mijn in aanbouw zijnde molentje.
De wiekenas wordt gemaakt van een stuk eikenhout, welke aan beide kanten voorzien moet worden van een kogellager om het geheel soepel te laten draaien.
Het is dan wel geen hoogwaardig stukje draai werk, maar goed genoeg om mijzelf tevreden te stellen.
En daar gaat het om.!
.
Om even te laten zien waar die draaiwerkzaamheden van gisteren voor dienden, plaats ik deze foto.
De bewerkte as zit, voorzien kogellagers en kamwiel, op de plek die daarvoor bestemd is.
Je kent wel het gedicht van die boer die, wat er ook gebeurde, maar voort bleef ploegen. Nou, het zelfde geldt voor Dick (ik) de molenbouwer, ook die weet van geen ophouden.
Nu is zelfs ook al de overbrenging van de verticale centrale as naar de schepwielas klaar.
En vervolgens komt het probleem van het grote waterscheprad om de hoek kijken. Hoe moet dat nu weer gemaakt worden?
Zelfs was er aan het einde van de middag nog even tijd voor de WWW, de WaterWiel Werkzaamheden. De basis is gelegd.
Ook daar zit weer een hoop werk aan vast, maar het geeft gelukkig wel wel veel minder rugpijn als dat brandhout gedoe.
De schepper heeft een scheprad geschapen..
Het waterwiel is nu in principe gereed. Jazeker, er moet nog wel wat gebeuren, ik moet nog zien hoe ik het stevig aan de as vast maak en het moet nog dik in de carboleum gezet worden om te voorkomen dat het al water scheppend te snel weg rot.
Want water scheppen zal hij, ooit! Hoe dan ook.
Wat de volgende fase is? Nu zijn de wieken aan de beurt. Ook dat vergt weer een behoorlijke studie vooraf. Hoe lang, hoe breed en zelfs hoe dik moet het allemaal worden?
Allemaal vragen die opgelost moeten zijn voordat er gezaagd kan worden.
Op het bijgaande filmpje is te zien dat dat de overbrengingsconstructie, met het nodige gerammel van de kamwielen, ook echt lijkt te werken. De handmatige aandrijving ontbeert enige regelmaat, maar een kniesoor die daar op let.
Om dit verhaaltje toch positief af te sluiten zie je hier naast een foto van een molenwiek in wording. Ik heb alles wat maar knijpen kan gebruikt om de latjes aan elkaar te lijmen. Het moet klaar zijn voordat de wekelijkse wasdag begint, anders zitten we dan weer zonder wasknijpers.
En de molen? Met de molen gaat het goed. De wieken zijn ook al weer bijna klaar.
Betrapt, bedeurt, beraamt, het slaat nergens op. Ja, betrapt zou nog wel kunnen. "Ik heb een windmolen betrapt", kent u die uitdrukking?
Hoe dan ook, ook in dit frisse en fruitige nieuwe jaar ben ik weer aan het klussen en er staat inmiddels een lange trap naar het deurtje op de bovenverdieping in de steigers. En die trap wordt doorbroken door de lange balk waarmee ooit de bovenverdieping met de wieken op de wind gedraaid kan worden.
Ook bijna klaar zijn het deurtje voor de benedenverdieping en een paar ramen om naar binnen te kunnen kijken voor het bewonderen van het draaiende tandwielen.
Die laatsten moeten nog op hun definitieve plaats vallen.
Het wordt allemaal net echt.
De grote klus nadert zijn einde. Het bovendeel is zo ongeveer klaar en nu moet ik mijn aandacht aan het onderstuk besteden. Hoe doe ik dat nu allemaal weer.
Ik heb van mijn buurman een mooi pallet gekregen waar ik hem op kan monteren, maar dat moet allemaal wel een beetje esthetisch en verantwoord afgewerkt worden.
Een watermolen staat in een polder, een grazige polder. In het echt dan, wel te verstaan. Deze moet dat dus ook. Enigszins.
Nu zijn er prachtige kunstgras tapijten te koop, maar die zijn wel 5 meter lang, terwijl ik maar 1 meter nodig heb. Wat een probleem weer.
Niet echt natuurlijk, want meteen moest ik weer aan Peet denken, malle Peetje, zoals hij zichzelf soms gekscherend noemt. De iets oudere televisiekijker weet nog wel dat lang geleden in een beroemde televisieserie ene malle Pietje een winkel vol met gebruikte spullen had. Vandaar dus.
Nou, Peet heeft dan wel geen winkel maar hij heeft wel een schuur vol (en als ik zeg "vol" dan bedoel ik ook echt "vol") gebruikte spullen die ooit ergens zijn overgebleven. Zoals bijvoorbeeld een stuk kunstgras dat overblijft van een rol van 5 meter terwijl je maar 1 meter nodig hebt.
En hij had me al eens aangekondigd dat als ik wat nodig had, ik beter eerst even bij hem langs kon komen. Dat had ik blijkbaar goed onthouden.
En ja hoor, na enig rommelen kwam hij met het gevraagde aanzetten. Krekwakwol.
Het probleem was alleen dat het volgens hem onbetaalbaar was. Oei, hoe lossen we dat op. Nou, als het niet te betalen is dan betalen we het toch niet! Dan nemen we het onder dankzegging mee! Ook weer klaar.
Maar evengoed, mijn dank is groot. En zodra mijn kippen weer volop eieren gaan leggen na de winter, dan smult hij er zeker weer van mee.
Is er iemand op de hele wereld, buiten Groningers om dan, die weet wat een hoogholtje is?
Niemand?
Een hoogholtje is een verhoogde voetbrug die het mogelijk maakt om her en der de vele maren die Groningen rijk is over te steken, terwijl de scheepvaart er niet door wordt belemmerd.
Maren? wat zijn dan maren?
Een maar is een (voornamelijk) Groningse naam voor een waterloop. Maren zijn meestal smalle, ondiepe, onregelmatige, soms ook niet-natuurlijke stroompjes (slootjes) die al eeuwenlang door het landschap stromen.
Zo, dat weten we dan ook weer.
Ik vond het wel passend om bij de watermolen zo'n hoogholtje te plaatsen.
......maar nog niet helemaal.
Her en der moeten er nog wat puntjes bijgewerkt worden en dan kan het pronkstuk naar een plek in de tuin.
Alleen weet ik nog niet waar dat dan moet zijn. Hij moet enige wind vangen om de wieken te laten draaien en ik wil er vanuit huis het oog er op hebben.
Komt tijd, komt raad.
Ik ben wel benieuwd of de wieken net zo mooi draaien als van de eerste molen. Die tollen als een waanzinnige in het rond als de westenwind met kracht 8 er op blaast. Dan zie je de wieken niet meer maar alleen één kleurige draaiende schijf.
Leuk!
Het koste enige tijd, veel denkwerk en nog meer handwerk, maar dan heb je ook wat.
De wipwatermolen staat in de tuin te pronken.
Ik zag op een heel oude kaart van Esplas dat zowel links als rechts van ons huis in vroeger tijden windmolens gestaan hebben.
Nou, die zijn dus nu weer terug. Het zijn wel heel andere modellen dan de oude plaatselijke molens.
Zoiets dus.
Mijn toekomstige wipwatermolen krijgt langzaam enige vorm.
Maar denk niet dat het allemaal makkelijk is. Ik probeer hier het grote bovenkamwiel te berekenen en uit te tekenen.
Het moet allemaal kloppen met de hartafstanden van de kammen, anders grijpt het niet goed in elkaar en loopt alles vast.
En dat kunnen we niet hebben!
zaterdag 10 november 2018
Kamrad.
Het bovenwiel in wording wordt kritisch geïnspecteerd door de opzichter die de hele bouw in de gaten houdt. Zelfs in de bovenste hoeken van de bovenbouw is hij te vinden.
Een figuur met baard, pet en de handen in de zakken. Zeg niet dat dit jullie bekend voorkomt!
Om zo een bovenwiel met 32 tanden te maken vergt nog heel wat rekenwerk. De steek van de tanden is 16 millimeter, dus 32 x 16 geeft een omtrek van 51.2 cm. En als je dat dan weer deelt door het beroemde getal pi 3.14 kom je uit op 16.3 centimeter, wat dan weer de diameter van de tandencirkel is. En daar dan weer de helft van om de passer in te stellen.
Maar dankzij mijn wiskundeleraren op de aloude ambachtsschool van heel lang geleden kan ik deze rekensom nog steeds maken.
Voor de assen heb ik bij Amazon enkele kogellagers besteld op 4 november. Ik krijg dan dezelfde dag bericht dat ze zijn verzonden en dat ze geleverd gaan worden op vrijdag 30 november!!!!! Ik denk dat ze per trekschuit en postkoets aangeleverd gaan worden.
We leven in een snelle tijd, tegenwoordig.
Een figuur met baard, pet en de handen in de zakken. Zeg niet dat dit jullie bekend voorkomt!
Om zo een bovenwiel met 32 tanden te maken vergt nog heel wat rekenwerk. De steek van de tanden is 16 millimeter, dus 32 x 16 geeft een omtrek van 51.2 cm. En als je dat dan weer deelt door het beroemde getal pi 3.14 kom je uit op 16.3 centimeter, wat dan weer de diameter van de tandencirkel is. En daar dan weer de helft van om de passer in te stellen.
Maar dankzij mijn wiskundeleraren op de aloude ambachtsschool van heel lang geleden kan ik deze rekensom nog steeds maken.
Voor de assen heb ik bij Amazon enkele kogellagers besteld op 4 november. Ik krijg dan dezelfde dag bericht dat ze zijn verzonden en dat ze geleverd gaan worden op vrijdag 30 november!!!!! Ik denk dat ze per trekschuit en postkoets aangeleverd gaan worden.
We leven in een snelle tijd, tegenwoordig.
woensdag 14 november 2018
Jong geleerd........
Niet dat ik in de loop van de jaren veel met die draaibank kennis heb gedaan, (het lot voerde me een andere richting op) maar het blijkt toch dat opgedane ervaringen nog lang in het geheugen blijven hangen.
Ik mocht de misschien ook wel 60 jaar oude machine van Wilco gebruiken om enige draai werkzaamheden uit te voeren voor mijn in aanbouw zijnde molentje.
De wiekenas wordt gemaakt van een stuk eikenhout, welke aan beide kanten voorzien moet worden van een kogellager om het geheel soepel te laten draaien.Het is dan wel geen hoogwaardig stukje draai werk, maar goed genoeg om mijzelf tevreden te stellen.
En daar gaat het om.!
Om even te laten zien waar die draaiwerkzaamheden van gisteren voor dienden, plaats ik deze foto.
De bewerkte as zit, voorzien kogellagers en kamwiel, op de plek die daarvoor bestemd is.
maandag 26 november 2018
Voortgang
Je kent wel het gedicht van die boer die, wat er ook gebeurde, maar voort bleef ploegen. Nou, het zelfde geldt voor Dick (ik) de molenbouwer, ook die weet van geen ophouden.Nu is zelfs ook al de overbrenging van de verticale centrale as naar de schepwielas klaar.
En vervolgens komt het probleem van het grote waterscheprad om de hoek kijken. Hoe moet dat nu weer gemaakt worden?
Zelfs was er aan het einde van de middag nog even tijd voor de WWW, de WaterWiel Werkzaamheden. De basis is gelegd.Ook daar zit weer een hoop werk aan vast, maar het geeft gelukkig wel wel veel minder rugpijn als dat brandhout gedoe.
Ik denk dat het zo iets wordt.
zondag 2 december 2018
Schepper.
Het waterwiel is nu in principe gereed. Jazeker, er moet nog wel wat gebeuren, ik moet nog zien hoe ik het stevig aan de as vast maak en het moet nog dik in de carboleum gezet worden om te voorkomen dat het al water scheppend te snel weg rot.
Want water scheppen zal hij, ooit! Hoe dan ook.
Wat de volgende fase is? Nu zijn de wieken aan de beurt. Ook dat vergt weer een behoorlijke studie vooraf. Hoe lang, hoe breed en zelfs hoe dik moet het allemaal worden?
Allemaal vragen die opgelost moeten zijn voordat er gezaagd kan worden.
Op het bijgaande filmpje is te zien dat dat de overbrengingsconstructie, met het nodige gerammel van de kamwielen, ook echt lijkt te werken. De handmatige aandrijving ontbeert enige regelmaat, maar een kniesoor die daar op let.
Om dit verhaaltje toch positief af te sluiten zie je hier naast een foto van een molenwiek in wording. Ik heb alles wat maar knijpen kan gebruikt om de latjes aan elkaar te lijmen. Het moet klaar zijn voordat de wekelijkse wasdag begint, anders zitten we dan weer zonder wasknijpers.
zaterdag 12 januari 2019
Betrapt.
Betrapt, bedeurt, beraamt, het slaat nergens op. Ja, betrapt zou nog wel kunnen. "Ik heb een windmolen betrapt", kent u die uitdrukking?
Hoe dan ook, ook in dit frisse en fruitige nieuwe jaar ben ik weer aan het klussen en er staat inmiddels een lange trap naar het deurtje op de bovenverdieping in de steigers. En die trap wordt doorbroken door de lange balk waarmee ooit de bovenverdieping met de wieken op de wind gedraaid kan worden.Ook bijna klaar zijn het deurtje voor de benedenverdieping en een paar ramen om naar binnen te kunnen kijken voor het bewonderen van het draaiende tandwielen.
Die laatsten moeten nog op hun definitieve plaats vallen.
Het wordt allemaal net echt.
maandag 28 januari 2019
Grazige weiden.
De grote klus nadert zijn einde. Het bovendeel is zo ongeveer klaar en nu moet ik mijn aandacht aan het onderstuk besteden. Hoe doe ik dat nu allemaal weer.
Ik heb van mijn buurman een mooi pallet gekregen waar ik hem op kan monteren, maar dat moet allemaal wel een beetje esthetisch en verantwoord afgewerkt worden.
Een watermolen staat in een polder, een grazige polder. In het echt dan, wel te verstaan. Deze moet dat dus ook. Enigszins.
Nu zijn er prachtige kunstgras tapijten te koop, maar die zijn wel 5 meter lang, terwijl ik maar 1 meter nodig heb. Wat een probleem weer.
Niet echt natuurlijk, want meteen moest ik weer aan Peet denken, malle Peetje, zoals hij zichzelf soms gekscherend noemt. De iets oudere televisiekijker weet nog wel dat lang geleden in een beroemde televisieserie ene malle Pietje een winkel vol met gebruikte spullen had. Vandaar dus.
Nou, Peet heeft dan wel geen winkel maar hij heeft wel een schuur vol (en als ik zeg "vol" dan bedoel ik ook echt "vol") gebruikte spullen die ooit ergens zijn overgebleven. Zoals bijvoorbeeld een stuk kunstgras dat overblijft van een rol van 5 meter terwijl je maar 1 meter nodig hebt.
En hij had me al eens aangekondigd dat als ik wat nodig had, ik beter eerst even bij hem langs kon komen. Dat had ik blijkbaar goed onthouden.
En ja hoor, na enig rommelen kwam hij met het gevraagde aanzetten. Krekwakwol.
Het probleem was alleen dat het volgens hem onbetaalbaar was. Oei, hoe lossen we dat op. Nou, als het niet te betalen is dan betalen we het toch niet! Dan nemen we het onder dankzegging mee! Ook weer klaar.
Maar evengoed, mijn dank is groot. En zodra mijn kippen weer volop eieren gaan leggen na de winter, dan smult hij er zeker weer van mee.
 |
zondag 10 februari 2019
Hoogholtjen
 |
| Hoogholtje in aanbouw. |
Niemand?
Een hoogholtje is een verhoogde voetbrug die het mogelijk maakt om her en der de vele maren die Groningen rijk is over te steken, terwijl de scheepvaart er niet door wordt belemmerd.
Maren? wat zijn dan maren?
Een maar is een (voornamelijk) Groningse naam voor een waterloop. Maren zijn meestal smalle, ondiepe, onregelmatige, soms ook niet-natuurlijke stroompjes (slootjes) die al eeuwenlang door het landschap stromen.
Zo, dat weten we dan ook weer.
Ik vond het wel passend om bij de watermolen zo'n hoogholtje te plaatsen.
dinsdag 12 februari 2019
We zijn er bijna.....
......maar nog niet helemaal.
Her en der moeten er nog wat puntjes bijgewerkt worden en dan kan het pronkstuk naar een plek in de tuin.
Alleen weet ik nog niet waar dat dan moet zijn. Hij moet enige wind vangen om de wieken te laten draaien en ik wil er vanuit huis het oog er op hebben.
Komt tijd, komt raad.
Ik ben wel benieuwd of de wieken net zo mooi draaien als van de eerste molen. Die tollen als een waanzinnige in het rond als de westenwind met kracht 8 er op blaast. Dan zie je de wieken niet meer maar alleen één kleurige draaiende schijf.
Leuk!
vrijdag 15 februari 2019
Klaar is Wip.
Het koste enige tijd, veel denkwerk en nog meer handwerk, maar dan heb je ook wat.
De wipwatermolen staat in de tuin te pronken.
 |
| Een kwestie van perspectief!. |
Ik zag op een heel oude kaart van Esplas dat zowel links als rechts van ons huis in vroeger tijden windmolens gestaan hebben.
Nou, die zijn dus nu weer terug. Het zijn wel heel andere modellen dan de oude plaatselijke molens.
Zoiets dus.
Reacties
Een reactie posten